Pijana radość - Li Qingzhao (李清照)

Pijana radość

Pamiętam Xi­ting¹ o zachodzie słońca,
Gdzie się po wódce błądziło bez końca.
W przypływie szczęścia – nie wiedząc, jak wrócić –
Łódź przez pomyłkę nam przyszło zawrócić
W łąkę lotosów, co na falach rosła.
Mocno więc, mocno uderzały wiosła;
Mewa lub czapla spłoszona się wzniosła.

 

酒興

常記溪亭日暮，
沉醉不知歸路。
興盡晚回舟，
誤入藕花深處。
爭渡，爭渡，
驚起一灘鷗鷺。

---

¹Xi­ting (溪亭) znaczy dosłownie „altanka nad strumieniem”, ale jednocześnie jest to również nazwa jednego ze źródeł bijących Jin­anie (濟南), który jest obecnie stolicą prowincji Shang­dong (山東); a także nazwa miejscowości, jak twierdzi Ke Bao­cheng (柯宝成) w swojej edycji dzieł zebranych Li Qing­zhao (李清照). Zob. 李清照, 《李清照全集》，柯宝成 编者，武汉，崇文书局，2010， s. 2.

1. Wprowadzenie

Wiersz Pijana radość Li Qingzhao jest krótkim utworem poetyckim, który łączy elementy osobistej ekspresji, doświadczenia natury oraz filozoficznej refleksji nad chwilą i ulotnością emocji. Autorka tworzy obraz zanurzenia w radości i lekkiej ekstazie po spożyciu alkoholu, jednocześnie podkreślając estetyczne piękno otaczającej przyrody.

2. Analiza pierwszych wersów

Pierwsze wersy:
„Pamiętam Xiting o zachodzie słońca, Gdzie się po wódce błądziło bez końca.”
Wskazują na pamięć jako kluczowy motyw literacki. Filozoficznie można tu dostrzec refleksję nad czasem i subiektywnym doświadczaniem chwili – wieczór przy alkoholu staje się momentem wyłączenia z codziennych ograniczeń. Przekład polski wiernie oddaje uczucie zawieszenia między rzeczywistością a stanem upojenia, choć w chińskim oryginale znaczenie słowa 沉醉 („pogrążona w piciu”) niesie dodatkowy wymiar emocjonalnej utraty granic świadomości.

3. Przypływ szczęścia i zagubienie

Kolejny fragment:
„W przypływie szczęścia – nie wiedząc, jak wrócić – Łódź przez pomyłkę nam przyszło zawrócić W łąkę lotosów, co na falach rosła.”
Obrazuje on moment całkowitego zanurzenia w przyjemności i nieświadomości własnej drogi. Filozoficznie można odczytać tę scenę jako metaforę ludzkiej natury: w chwilach ekstazy lub szczęścia często gubimy poczucie kierunku, jednak to właśnie te zagubienia mogą prowadzić do odkrywania piękna i harmonii natury. W oryginale chińskim 興盡晚回舟, 誤入藕花深處 podkreśla zarówno fizyczne zagubienie łodzi, jak i subtelny element estetycznego zachwytu nad „głębią lotosów”.

4. Ruch i dynamika obrazu

Ostatnie wersy:
„Mocno więc, mocno uderzały wiosła; Mewa lub czapla spłoszona się wzniosła.”
Wiersz kończy dynamicznym obrazem akcji. Filozoficznie, uderzenia wioseł symbolizują wysiłek i aktywność w życiu, nawet jeśli jest to aktywność przypadkowa lub spontaniczna. Wznoszące się ptaki (mewa lub czapla) stanowią metaforę ulotności chwili i nieprzewidywalności życia. W chińskim oryginale powtórzenie 爭渡，爭渡 („walka wiosłami, walka wiosłami”) podkreśla rytmiczność, wysiłek i intensywność doświadczenia, co przekład polski oddaje poprzez „Mocno więc, mocno uderzały wiosła”, zachowując rytmiczny efekt wizualny.

5. Filozofia chwili i ulotności

Cały wiersz jest refleksją nad chwilowością szczęścia i piękna przyrody. Użycie alkoholu jako katalizatora doświadczenia pokazuje filozofię zenowską lub taoistyczną – zanurzenie w teraźniejszości, poddanie się naturalnemu rytmowi życia i przyrody. Polskie tłumaczenie stara się zachować lekkość i muzyczność oryginału, choć pewne niuanse językowe chińskiego, jak subtelna harmonia sylabiczna i powtórzenia, są trudniejsze do pełnego oddania.

6. Porównanie przekładu z oryginałem

Polski przekład w pełni oddaje treść i znaczenie wiersza, zachowując obrazowość, dynamikę i radość z zanurzenia w przyrodzie.
Jednak niektóre elementy oryginału chińskiego wnoszą dodatkowe warstwy:
- Powtórzenie 爭渡，爭渡 wprowadza rytm i napięcie, które w polskim przekładzie jest tylko symbolicznie zaznaczone.
- Słowo 沉醉 niesie ze sobą głębszy sens „pogrążenia w uniesieniu”, nie tylko zwykłego „błądzenia po wódce”.
- Obraz „głębi lotosów” w chińskim brzmi bardziej poetycko i metaforycznie, podczas gdy polski przekład jest bardziej dosłowny.
Pomimo tych subtelnych różnic, przekład polski wiernie oddaje filozofię wiersza: ulotność szczęścia, spontaniczność życia i harmonijną interakcję człowieka z przyrodą.

7. Podsumowanie filozoficzne

Wiersz Li Qingzhao ukazuje głęboką refleksję nad radością, chwilowością i relacją człowieka z naturą. Alkohol w wierszu jest jedynie pretekstem do ukazania naturalnego stanu ekstazy i zawieszenia w czasie, który pozwala odkryć piękno i harmonię świata. Przekład polski zachowuje narrację, obrazy i emocje, choć pewne niuanse językowe i rytmiczne oryginału są trudne do pełnego przeniesienia.
Wiersz można interpretować jako połączenie filozofii zen i tao, ukazując, że szczęście i zachwyt są dostępne w każdej chwili, jeśli tylko pozwolimy sobie zanurzyć się w teraźniejszości i dostrzec ulotne piękno natury.